چون سلطان عشق از عین‌القضات همدانی لوایح 110

عشق مهندسیست که رقاب عاشقان را قراب خود خواهد کرد هر کهرا بواسطه او سر از تن جدا شود معشوق جام و لا بر کف او نهد و او را در عالم خود بار دهد: ,

2 صد فتنه ز عشق تو برانگیخته شد با خون دلم عشق تو آمیخته شد

عشق روی درخود دارد پس همو شاهد است و همو مشهود و معروف در هوا خود پرد و شکار از عالم خود کند پس همو شکار است و همو صیاد آنچه بایدش در عالم خود باید پس همو طالبست و همو مطلوب نظر از خود برندارد و بر کس نگمارد پس همو قاصد است و همو مقصود،عزیزی گفته است: ,

2 صیاد همو دانه همو صید همو ساقی و حریف و می و پیمانه همو

آنچه گفته‌اند که عاشق در مقام فراق خوشتر از آنکه درمقام وصال راستست زیرا که در فراق امیدوصالست و در وصال بیم هجر، اما با درد فراق ساختن و خود را بخود برانداختن از دید امتناع وصول بود واین از تفرقه خالی نیست زیرا که در درد انیت این باقی بود و در وصول بهویت او در باقی بود: ,

2 او را که بقای او بباقی باشد برگوی ز بندگی چه باقی باشد