باب دوم در شجاعت - مذهب مختار در اخلاق الاشراف عبید زاکانی

اصحابنا می فرمایند که شخصی که بر قضیه هولناک اقدام نماید و با دیگری به محاربه و مجادله در آید، از دو حال خالی نباشد: یا به خصم غالب شود و بکشد، یا بعکس. اگر خصم را بکشد خون ناحق در گردن گرفته باشد، و تبعت آن لاشک عاجلا و آجلا- بدون ملحق گردد؛ و اگر خصم غالب آید آن کس را راه دوزخ مقرر است.چگونه عاقل به حرکتی که احد طرفین آن بدین نوع باشد اقدام نماید؟ ,

کدام دلیل روشن تر از اینکه هر جا عروسیی یا سماعی یا جمعیتی باشد مشتمل بر لوت و حلوا و خلعت و زر، مخنثان و هیزان و چنگیان و مسخرگان را آنجا طلب کنند؛ و هر جا که تیر و نیزه باید خورد، ابلهی را باد دهند که «تو مردی و پهلوانی و لشکرشکنی وگرد دلاوری» و او را برابر تیغ ها بدارند تا چون آن بدبخت را در مصاف بکشند هیزگان و مخنثان شهر شماتت کنان...جنبانند و گویند: ,

3 تیره و تبر و نیزه نمی یارم خورد لوت و می و مطربم نکو می سازد

و چون پهلوانی را در معرکه بکشند هیزگان و مخنثان از دور نظاره کنند و با هم گویند:«ای جان خداوندگار هیززی و دیرزی» مرد صاحب حزم باید که روز هیجاء قول پهلوانان خراسان را دستور سازد که می فرمایند:« مردان در میدان جهند ما در کهدان جهیم.» لاجرم اکثر گردان و پهلوانان این بیت را نقش نگین خود ساخته اند: ,