جمهوری نامه میرزاده عشقی

در صفحه پنجم آخرین شماره قرن بیستم عکس تابوتی را نشان می دهد که عده ای از آن مشایعت می نمایند. مرغان لاشخور سر تابوت در پروازند و پائین عکس چنین نوشته شده «جنازه مرحوم جمهوری قلابی » سپس این اشعار به چاپ رسیده است: ,

2 آه که جمهوری ما شد فنا پیرهن لاشخوران شد قبا

3 شد فکلم چرک و کتم شد کثیف مشت جماعت کلهم کرده قیف

4 «ژندره » شد این کراوات ظریف (نم دو دیو) زین حرکات عفیف

1 چه ذلتها کشید این ملت زار دریغ از راه دور و رنج بسیار

2 ترقی اندر این کشور محال است که در این مملکت قحط الرجال است

3 خرابی از جنوب و از شمال است بر این مخلوق آزادی وبال است

4 نباید پرده بگرفتن ز اسرار که گردد شرح بدبختی پدیدار

(مثنوی سیاسی، یا داستان کاکا عابدین و یاسی) «در صفحه اول روزنامه قرن بیستم (آخرین شماره) کاریکاتور مردی خرسوار را نشان می دهد که خود را به پای «خم رسانیده و مشغول تناول شیره است و در کنار کاریکاتور مزبور چنین نوشته شده: «جناب جمبول بر خر جمهوری، سوار شده شیره ملت را مکیده و می خواهد به سر ما شیره بمالد!» سپس در صفحه دوم جریده مذکور اشعار ذیل چاپ شده است: ,

2 هست در اطراف کردستان دهی خاندان چند کرد ابلهی

3 قاسم آباد است آن ویرانه ده این حکایت، اندر آن واقع شده:

4 کدخدائی بود کاکا عابدین سرپرست مردم آن سرزمین

1 دست اجنبی چون کرد، کشور عجم ویران تخم لق شکست آخر، در دهان این و آن

2 گفت فکر جمهوری، هست قند هندستان هاتفی ز غیب، خوش گرفت عیب:

3 جمهوری نقل پشکل است این بسیار قشنگ و خوشگل است این

4 تا تهیه در لندن، شد اساس جمهوری خود سری تدارک شد، بر قیاس جمهوری

در صفحه چهارم روزنامه قرن بیستم که این ابیات چاپ شده تصویر مرد مسلح و غضب آلودی را به نام مظهر جمهوری کشیده اند که در دست راست تفنگ و در دست چپ سکه نقره (پول) دارد؛ بالای سرش سایه جمبول! نمایان است، در اطراف اسامی روزنامه هائی را به شکل یکی از حیوانات نشان می دهد: افعی «روزنامه ناهید» ، جغد «روزنامه تجدد» ، موش «روزنامه کوشش » ، سگ «روزنامه ستاره » ، الاغ «روزنامه گلشن » ، گربه «روزنامه جارچی ». ,

2 من مظهر جمهورم ، الدرم و بولدرم از صدق و صفا دورم الدرم و بولدرم

3 من قلدر پر زورم ، الدرم و بولدرم مأمورم و معذورم ، الدرم و بولدرم

4 من افعی بیجانم ، آمنا ، صدقنا زهر است بد ندانم ، آمنا ، صدقنا

1 جان پسر، گوش به هر خر مکن بشنو و باور مکن

2 تجربه باز مکرر مکن بشنو و باور مکن

3 مملکت ما شده امن و امان از همدان تا طبس و سیستان

4 مشهد و تبریز و ری و اصفهان ششتر و کرمانشه و مازندران